DİL KONUŞMA BOZUKLUKLARI
DİL: Belli kurallara dayalı semboller sistemidir.
*Dilin öğrenilmesi ve kullanılması zihinsel süreçlere bağlıdır.
*Zihinsel problemleri olanlar dili yaşıtları düzeyinde öğrenip kullanamazlar.
*İLETİŞİM: İnsanlar arasındaki duygu, düşünce ve yaşantıların sözlü ya da sözsüz ifade edilme yöntemidir.
*KONUŞMA: İnsanlar arasında dili kullanarak sözlü iletişim kurma yöntemidir.
*Konuşma, dildeki seslerin konuşma organlarının (Dudak, dil, çene, yumuşak damak, ses telleri gibi..) akustik sinyaller haline getirilmesidir.
* Konuşma, motor bir süreçtir.
*Açıklık
*Artikülasyon
*Dil Bilgisi
*Sürat
*Duraklama
*Ses Tonu *Doğru Nefes Alma
*Ses Gücü
*Beden Dilini Kullanma
ARTİKÜLÂSYON: Konuşma seslerini çıkarma işlemine söyleniş Artikülâsyon denir.
*AFAZİ: Söz veya kelime yitimidir.
*BİLİNGUALİZM: İki lisanlılık. İki dili aynı anda öğrenmeden kaynaklanan dil problemi.
*“Konuşmanın akışında, ritminde, tizliğinde, vurgularında, ses birimlerinin çıkarılışında, eklemlenişinde, artikülâsyonunda, anlamında bozukluk bulunmasına konuşma özrü denir.”
*Dil ve konuşma gelişimi zihinsel, fiziksel ve duygusal gelişimden bağımsız değildir. Bu alanlardan herhangi birinde yaşanan bir güçlük, dil ve konuşmayı olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
*Dil ve konuşma güçlüklerini ortaya çıkaran nedenler arasında, zihinsel yetersizlik, işitme kaybı, gelişimsel gecikmeler, bazı cerrahi girişimler sonrası sorunlar, beyin hasarları, yarık damak/dudak gibi yapısal bozukluklar, serebral palsi gibi kasları etkileyen hastalıklar, sesin yanlış kullanımı vb. pek çok neden sayılabilir.
* Söyleyiş Bozuklukları ( Artikülâsyon Bozuklukları)
*Atlama ( Sesin Düşürülmesi) Yerine Koyma ( Sesin Değiştirilmesi) Sesin Eklenmesi Sesin Bozulması Ses Bozuklukları
* Ses Perdesi Bozuklukları
* Ses Yüksekliği Bozuklukları
* Ses Kalitesi Bozuklukları Konuşma Akışındaki Bozukluklar
*Acele-Karmaşık Konuşma
*Kekemelik
*Zekâ Geriliği, Öğrenme Bozukluğu ve Duygusal Problemlere Bağlı Dil Bozuklukları
*Bilingualizm ve Yöresel Konuşmalara Bağlı Dil Bozuklukları
* Organik Bozukluklar
A- Konuşma organlarında yapısal bozukluklar
B- Merkezi sinir sistemi bozukluğu
C- Motor bozukluklar
D- Duyusal yetersizlik (İşitme Yetersizliği)
E- Bilişsel bozukluk (Zeka)
- Fonksiyonel Bozukluklar
A- Çevresel nedenler (Bilinguallik)
B- Ciddi duygusal-sosyal bozukluklar
*Erken tanı bu çocukların gelecekte alacakları eğitimin tespiti açısından çok önemlidir. Tıbbi müdahele gerekip gerekmediği araştırılmalıdır. Eğer gerekiyorsa öncelik tıbbi müdahelededir. Daha sonra eğitimleri yapılmalıdır.
*Dil ve konuşma sorunlarının son derece yaygın olmasından ve erken dönem dil ve iletişim sorunlarının genel gelişimi olumsuz olarak etkileyeceğinden erken tanılama ve eğitim son derece önemlidir.
Ayrıca erken dönem iletişim sorunlarının giderilmesi ileri yaşlarda ortaya çıkabilecek akademik başarısızlık ve duygusal sorunların da önüne geçebilmekte ya da en azından hafifletebilmektedir.
*Psikolojik Destek
*Hastalıkların Tedavisi
*Sağlıklı Beslenme
*Bilinçli Önlemler
*Fırsat Tanımak
*Dil ve konuşma güçlüğü olan çocuğa yönelik planlanan eğitim etkinlikleri uygulanırken basitten karmaşığa, somuttan soyuta, yakından uzağa şeklinde bir yol izlenmelidir.
*Dil ve konuşma güçlüğü olan çocuklar için hazırlanacak olan program ve plan çocuk merkezli olmalı ve onun tüm gelişim alanlarını desteklemeye yönelik olmalıdır.
*Okulda ve sınıfta düzenlenecek olan sosyal ve kültürel etkinliklere yetenekleri ve performansı ölçüsünde katılmalarına, sorumluluk almalarına özen gösterilmelidir. *Bu çocuklar için BEP hazırlanmalıdır.
* Öğretmen dil ve konuşma güçlüğü olan çocukların sınıftaki başarısını sağlamak ve onunla daha iyi iletişim kurabilmek için:
*Yüzü öğrenciye dönük olmalı ve onunla göz teması kurmalı,
* Konuşmanın akışına ve anlamına uygun abartısız jest ve mimikler kullanmalı, *Uzun cümleler yerine basit, kısa ve kurallı cümleler kurmalı,
*Yüksek sesle konuşmamalı,
*Sözcükleri hecelememelidir.
Bu çocuklarımıza bir destek programı olan Berard Ait İşitsel Algı uygulaması önerilmektedir.
Yapılacak olan bu uygulamalarla:
- Dikkati yoğunlaştırır,
- Algı yükselir, öğrenmeyi kolaylaştırır,
- Sözel ifade artar,
- Direnç gösteren çocuklarda uysallık ve öğrenmeye istek görülür,
- Aile ile iş birliği artar,
- Arkadaşlarıyla geçimi çok iyi duruma gelir, iyi iletişim kurar,
- Söz dinleme eğilimi yükselir,
- Okuma ve konuşma becerisi güçlenir,
- Dil öğrenmeyi kolaylaştırır,
- Özgüven artar,
- Motor hareketler gelişir,
- İletişimin gelişmesi ile ailede ahenkli bir yaşam oluşur.
- Dürtüsellik azalır,
- Hiperaktivite azalır.